The Digital Manipulus/Scotichronicon Project

Sepulture ut premittitur apud Westmonasterium tradito corpore dicti Eadwardi de Langschankis alias Tiranni nuncupati, filio suo et herede Eadwardo de Carnarvarn continuante patris errorem, ad Scociam gressus acceleravit, ubi citavit tam populares quam magnates et clerum Scocie apud Drumfres ad fidelitatem et homagium sibi exhibendum. Quorum quidam hoc fecerunt, quidam se retraxerunt. Interim mittuntur a novo rege Anglorum nuncii ad regem Francorum pro matrimonio cum filia sua contrahendo, et specialiter pro reditu Petri de Gaverston'. Qui rex Eadwardus in regno Scocie ad huc existens, non dum in regem coronatus, relictis certis suis officiariis et qui invaderent regem Robertum, per Angliam festinavit Boloniam. Cui in Urbe Legionum scilicet Karleon occurrit dictus P{etrus de Gaverston. Quo secum assumpto, desponsavit sibi apud Boloniam super mare Isabellam sive Elizabeth filiam regis Francie. Deinde revertentes ad Angliam, eodem anno coronati sunt Londoniis ab episcopo Wintonensi xii° kl' marcii. Et abhinc in tantum se dedit rex consilio et voluntati predicti Petri de Gaverston, quod quasi major pars tocius regni sui in eum consurgeret. Quod pro felice omine evenit regi Roberto quia illa oriens inter Anglos dissencio fuit regis Roberti vera ascensio. Quique eo tempore latens pre timore Anglorum inter frutecta et dumeta cum sibi a quodam diceretur primo quod vere mortuus fuerat Eadwardus tirannus, in altum resolutus est risum. Quod videntes pauci, qui sibi circumsteterant mirabantur, eo quod non perceperunt eum ridere toto anno preterito. 'Letamini', inquit suis, 'et conridete mecum, quia "Dominus michi adjutor et amplius non timebo quid faciat michi homo. Dominus michi adjutor et ego despiciam inimicos meos. Bonum est confidere in Domino c'. Omnes gentes circumierunt me, et in nomine Domini quiaultus sum in eos. Circumdederunt me sicut apes et exarserunt sicut ignis in spinis c'. Impulsus eversus c'. Fortitudo mea et laus mea Dominus c'." Ut autem,' inquit, 'commilitones mei, sciatis quia non rdeo de morte inimici, sed de liberacione gentis et patrie nostre. Scio scriptum esse: "Noli de mortuo inimico tuo gaudere, sciens quoniam omnes morimur et in gaudium volumus venire" (Ecclesiastici viii). Abhinc quamquam tunc rex fame, frigore et infirmitate depressus, convalescere tamen incepit de die in diem, et seipso forcior effectus, in Dei adjutorio confisus rebelles domuit, inimicos Anglos de regno pepulit, obsistentes interfecit; fortalicia dirut, castraque ac turres infra vi annos ad numerum centum xxxvii propriis nominibus computata prostravit et quasi solo coequavit.'

Notes (p.442, n.47-50):

"At the end of the chapter Bower adds in MS CA:

quia, sicut communiter adhuc dicitur, nisi castra et turres exterminasset, regnum neququam in libertate gubernasset. Similiter et nunc turres et municipia multiplicantur super numerum. Unde quanta mala exinde proveniunt; deflent coloni, lamentantur religiosi, quia casta destruunt claustra, municipia, monasteria, turres, urbes; castellani, opidanos, foralicia, burgos, castrenses, burgenses; quia, ut scribit Lucanus:

Bower draws a lesson here for his own day; the verses are from Lucan, The Civil War, bk.X, 11.407-8 (Loeb edn, 620)."