The Digital Manipulus/Scotichronicon Project

In tantum sese et in se alterutra pars impegit quod Anglici retrocedere sunt coacti, si non acriori ira succensus dictus Dovenaldus custos, cum innumera multitudine preter ordinem insequente tanquam copus hericium scutis, clavis armis et lanceis, quasi squamis se prementibus compactum, ut nec quidem inter eos procedere posset spiraculum; nec valens impetum cohibere, volens nimium confligere cum Anglis, irruit in phalangem dicti comitis, ubi semper anterior effectus est inferior, donec tam dolorosus invaluit ex suffocacione interitus, quod tam flebilis casus et infaustus a magnis retroactis temporibus nusquam legebatur accidisse. Ubi dictus custos Scocie precipitacione propria, cum dictis duobus comitibus, Broys eciam et Fraiser, cum multis aliis nobilibus, baronibus et militibus et valentibus armigeris, necnon inferioris gradus non modica multitudine, non minus morte stupenda quam infelici perierunt. Quos utique non vis humana, sed ulcio prostravit divina.* Quod in hoc patet quo multo plures ex collisione corporum, confricacione armorum, et prostracione equorum se invicem opprimencium, sine vulnere ceciderunt, quam qui telo vel gladio jugulati sunt. Captus est autem Duncanus comes de Fiffe, et cum eo diversi nobiles et valentes interfectis prius sub vexillo eius tricentis sexaginta loricatis, ita quod in toto numerati sunt mortui et occisi hominum tria milia. Spoliis interfectorum Anglici non intendentes, fugientes Scotos persecuti sunt, et ad villam de Perth divertunt, et eam sine resistencia acquirunt. A qua, nonnullis sibi acquiescentibus, Duplyn camp quidam miles de Balliol' divertens, ad sumendum vindictam de Scotis, pro quodam suo caro consanguineo eodem die bello interempto, cum asspexisset a longe tam immanem aggrem militum et equorum mortuorum, in confusio sic conglobatorum, necnon stridorem et gemitus moriencium sanguine proprio involutorum, oculos ad celum lavavit, et genas fletus madidavit, dicens: 'Divertamus socii, et attendite quod nimis crudele foret nobis vindictam aponere quibus Deus vicem reddidit proprie superbie.' Inter hec procedente comite Patricio cum suo exercitu ad campum de Duplyne, obvium habuit unum armigerum letaliter vulneratum, tenentem manibus propriis intestina et viscera a sella dependencia; per quem edoctus de victoria Anglis prosperata, campum peciit, et ed congerie cadaverum ad tempus admirans, commilitones suos adhorsus est de Anglis expetere vindictam. Et ad nemus de Lambirkin properantes, de lignis et arborum ramusculis sibi singulas sarcinas et fasciculos ad obturandum foveas antemurales de Perth fecit componere, et ad villam cum sarcinis accedere. Videntes autem opidani tamquam nemus pruinosum sibi facere accessum, timuerunt valde. Disponentes tamen se ex adverso pro custodia ville, adventum exercitus nemorosi prestolantur attoniti. Tandem attendunt a supercilio descensus montis ville contigui exercitum Scotorum stacionem facere, et se non ulterius ad ipsos movere accessum. Henricus de Bellomonte, audacia concepta, socios suos ad animacionem comfortavit, dicens: 'Estote fortes animo, quia exercitus ille, ut conicio, nobis non nocebit; intra quem procul dubio fautores et amicos sencio.' Et post aliquantulam inibi moram, gradu retrogrado exercitus se movebat. Et abhinc taliter est dispersus, quod post hoc ad invadendum emulos nequaquam est reversus. Et nulli revocatur in dubium, quin, si ceptis sedule instetissent, finem huiusmodi guerre, si Deo placitum foret, effecissent. Eodem anno viii kal. octobris antedictus Eadwardus de Balliolo factus est rex, more suo, apud Sconam per Duncanum comitem de Fyfe et Willelmum de Sanctoclaro episcopum Dunkeldensum, qui ad pacem ipsius Eadwardi paulo ante venerant, congregatis ibidem abbatibus, prioribus et communitate de Fife et Fothriff, de Strathern et de Gowri ad pacem antedicti Eadwardi iam receptis.

Notes (p.202, n.17):

"after 'divina' (*) Bower in MS CA adds the following additional passage:

Nimia eciam etenim superbia Scotorum in multitudine confidencium armatorum turpiter eos dejecit.

Qui predie dicebas te de caudis Anglorum facere tibi funes ad ipsos vinciendos, nunc veris vinculis vinciris non attendens ad illud poeticum:

Dixi supra quod non vis humana sed Scotos prostravit ulcio divina."