The Digital Manipulus/Scotichronicon Project

Anno precedenti scilicet domini m° cccc° x post festum penthecost' incepit studium generale universitatis in civitate Sancti Andr' de Kilreymonth in Scocia tempore Henrici de Wardlaw episcopi et Jacobi Biset prioris eiusdem Sancti Andr'. In qua ceperunt primo legere magister Laurencius de Londoris magnus theologus et vite venerabilis vir quartum sentenciarum; et in jure canonico decreta magister Richardus Cornel doctor archidiaconus Laudonie; et de mane in eadem facultate dominus Johannes Lystar licenciatus in decretis canonicus Sancti Andr'; et consequenter in eadem facultate magister Johannes Scheves officialis Sancti Andr', et magister Willelmus Stephani qui postea fuit Dunblanensis episcopus; et in philosophia ac logica magistri Johannes Gyll, Willelmus Fowlez et Willelmus Croiser; et ita continuabant lecturas ante confirmacionem privilegiorum per duos annos et dimidium. Tandem anno domini m° cccc° xiii iiio die februarii hoc est crastino Purificacionis nostre Domine sabbato scilicet F litera venit ad civitatem Sancti Andr' privilegiorum bajulus Henricus de Ogilby magister in artibus. Ad cuius jocndum adventum pulsatum est classicum omnium ecclesiarum civitatis. Et in crastino hoc est dominica sequenti, facta solemni congregacione totius cleri, presentate sunt in refectorio propter hoc honorifice preparato hora ix bulle privilegiorum domino episcopo alme huius universitatis cancellario. Quibus in conspectu omnium perlectis 'Te deum laudamus' canora voce procedentes usque ad magnum altare clerus et conventus decantabant. Quo cantato et omnibus genua flectentibus, episcopus Rossensis versiculum de Sancto Spiritu cum collecta 'Deus qui corda' pronunciabat. Reliqum vero huius diei transigerunt cum inestimabili jocunditate et per totam noctem fecerunt per vicos et plateas civitatis ignes copiosos bibentes vinum in leticia. Statuentes insuper ad sequentem proximam diem martis solemnem fieri processionem, ut celebrarent festum adventus privilegiorum cum ipso eodem festo adventus reliquiarum. Quis autem de facili possit explicare que in illa processione facta sunt cantica ducissona clericorum tripudia populorum pulsaciones classicorum sonus organorum? Prior eo die magnam missam de Sancto Spiritu solemniter celebravit, episcopus Rossensis sermonem ad clerum peroravit, et bedellus ad hanc processionem preter mirabilem multitudinem populorum quadringentos clericos preter clericulos et friandos numeravit ad Dei gloriam et universitatis laudem et honorem. Sed unum modernis temporibus in universitate non solum reprehendendum sed et reformandum uidam esse putant, videlicet quod cum clerici incipiunt sapere et gradus in scolis apprehendere mox scolas relinquunt et sic scienciam que ipsos honnorare deberet prostituunt. Contra tales invehit Hugo in suo didascolicon, scribens uni qui post arreptum gradum in scolis ipsas deserere disposuit, dicens: ‘Si post alphabetum discere contempsisses, nunc inter gramaticos tantum nomen non haberes. Scio quosdam esse qui statim philosophari volunt quorum sciencia forme asine est similima. Noli huiusmodi imitari nam:

Aliter modo senciunt clerici moderni qui indifferenter ad illas scolas se transferunt quibus de lucro participare putant. Propter quod Ovidius primo de vetula:

Pro quo vide finem capituli xxx sequentis libri. Cuidam interroganti ab Hugone de Sancto Victore que essent necessaria scolastica ut proficeret in sciencia respondit:

De hoc Galenus quales debent esse scolastici pulcre peroravit.