The Digital Manipulus/Scotichronicon Project

Anno domini m° cccc° xxxii incepit volatilis pestilencia in burgo de Hadyngton. Eodem anno Maria domina Insularum et comitissa Ross' liberata est a custodia qua detinebatur in Emonia et regi presentata apud Perth tempore sui parlamenti ad festum Purificacionis.

Anno sequenti accusatus est Paulus Crawar Teutonicus xxiii die mensis julii apud Sanctumandr', et hereticus obstinatus repertus convictus est et condampnatus et ad ignem applicatus et incineratus. Hic ut dicitur missus fuit ab hereticis Pragensibus de Boemia, qui tunc in maleficiis nimium prevalebant, ad inficiendum regnum Scotorum recommissus per ipsorum literas tamquam precellens arte medicine. Hic in sacris literis et in allegacione biblie promptus et exercitatus inveniebatur, sed ad insipienciam sibi omnes quasi illos articulos erroneos Pragenses et Wiklivienses pertinaciter tenebat. Sed per venerabilem virum magi strum Laurencium de Londoris inquisitorem heretice pravitatis, qui nusquam infra regnum requiem dedit hereticis vel Lollardis, confutatus est. Huius secte heresiarcha fuit quidam Petrus Crek olim Anglicus sed nunc Boemita sacrilegus. Inter quos fuerunt tres secte. Prima Thaboritarum a Monte Thabor dicta, in quo Christus post resurreccionem Spiritum Sanctum dedit discipulis. Cui preest quidem sacerdos simplex literatura Procopius nomine, cuius titulus est 'Procopius miseracione divina magister in spiritualibus Thaboritarum'.

Secunda secta est Orphanicorum cui preest dictus Petrus Crek.

Tercia secta dicitur Pragas gencium. He serpentine secte in verbis perfeccionem predicant sed factis contrariantur. Nam ipsi in solemni apparatu vestium et pompatice incessu equorum ad instar regum cum numerosa multitudine intraverunt civitatem Basilien', epulantes seorsum apud se splendidissime in preciosissimis vasis propriis aureis et argenteis usque ad infimum servitorem singulos in consilio transcendentes, ubi pro tunc fuerunt quinque cardinales, duo patriarche Antiochene scilicet et Alex', duo archiepiscopi Mediolan' et Lugdonen', et quamplures episcopi et prelati, necnon spectabiles ambassatores diversorum principum et regnorum. Predictus Procopius tunica talari cum manicis ad instar fratrum minorum de nigro panno russetico incedit, et sic ceteros precedit pillium habens in capite de pellibus matrinis ad modum pillii doctoralis. Quando more suo missam celebraturus sacris non indutus vestibus epistola evangelio ac omnibus aliis in missa usitatis, horisque canonicis spretis et neclectis, missam cum oracione Dominica incepit. Qua finita adjungit 'Dominus quidem' Jhesus postquam cenavit c'' usque ad verba consecracionis corporis et sanguinis inclusive, in cratera usuali et pane communi cum magna quantitate conficit, de quo tam se quam ceteros suos familiares excommunicat. He secte Purgatorium non credunt, omnem religionem detestantur, peregrinaciones abhorrent, ordines et claves ecclesie spernut, articulum de resureccione mortuorum negant. Sed labor consilii stetit circa quatuor articulos precipue reconsiliandos, videlicet de communione sacramenti sub utraque specie, et de publica punicione peccati mortalis notorii, de dotacione et possessione ecclesie, et de libera predicacione verbi an scilicet indifferenter omnibus liceret, quia isti quatuor propositi erant per hos hereticos.

Secta horum Pragencium feliciter fuit destructa per sagacitatem consilii Basilien', ui de sacramentis vel sacris ordinibus ut premittitur nichil curabant, sed et ipsa ac pia religiosorum loca funditus evertebant. Adierunt primo magnates et magistratus Boemie informantes eos quod licite poterant rectificare clericos et prelatos delinquentes preter licenciam spiritualispotestatis, et per consequens ad potestatem secularem pertinere autoritate propria judicare de potestate spirituali et punire eam per ablacionem possessionum et rerum temporalium, dicentes quod potestas spiritualis est subjecta temporali potestati in regno temporali. Quorum persuasio versipellis blesis titillacionibus multum allexit eos ad auferendum ecclesie temporalitates. Unde cum ecclesie essent possessionibus spoliate, prevalescentes heretici sic effecerunt ut et ipsi magnates nil plus in proprio possiderent quam ipsi heretici, dicentes omnia debere esse in communi. Unde uxores et dominas et earum filias indifferenter eciam in presencia suorum virorum lenocinanter scortabant; quod si quis propter hoc se gravari causabat, eum tamquam hereticum heretici morte affecerunt. Unde cum consilium Basilien' veris racionibus et irrefragabilibus disceptacionibus ipsos hereticos confutasset, venerunt ipsi olim magnates pedestres nichil aliud preter baculos manibus ferentes, et pecierunt se ad possessiones suas restitui debere. Quibus a consilio responsum est se juste et merito hec debere pati, quia in eo quo quis peccat est puniendus, et qui stultus fuit in culpa sapiens debet esse in pena. Propterea eos dimiserunt inanes et vacuos, numquam in se vel heredibus nec ad proprietatem vel usumfructuum terrarum et possessionum vel aliarum rerum temporalium reversuros. Ecce quam subtiliter huiusmodi heretici et Lolardi in vestimentis ovium intrant, sed intrinsecus lupis rapidiores inveniuntur. Ideo quocienscumque repululare incipiat huiusmodi heretici et Lolardi in vestimentis ovium intrant, sed intrinsecus lupis rapidiores inveniuntur. Ideo quocienscumque repululare incipiat huiusmodi heretica in regno Lolardia vel heresis Lolardica, statim inquisitores, invocato si opus sit brachio seculari, eam succidere nitantur.