The Digital Manipulus/Scotichronicon Project

Finitis enim talibus problematum examinacionibus, ac omni dubitacionis ambiguitate remota, nunciare clanculo suis amicis ipsum MacDuff Malcolmus Scociam remisit, ut caute se prepararent, suum absque dubio sperantes reditum infra breve. Ipse vero postquam Macduff recesserat, regis Edwardi quantocius adit presenciam, ab eo humiliter postulans quoddam ex Anglie proceribus, qui gratis secum in Scociam regnum recipere proficisci volebant, ex favore permittere dignaretur. Cuius peticioni continuo rex mitis annuens, liberam cuilibet volenti facultatem tribuit. Insuper et seipsum cum exercitus potencia, si necesse fuerit, ferre presidum graciose compromisit. Unde sancto mitissmoque regi, qui cunctis misericors consultus aut injuste tribulatis pronus adjutor extitit, immensas referuns gracias ac eo recessit; et quamprimum paratus, procerum Anglie solo Siwardo Northumbrensium comite secum assumpto, Scociam proficiscitur possessurus. Neque vero regni fines adhuc attigerat, dum, sparso rumore per precedentenem MacDuff, minus caute negocii consilia servantem, totum audierat regni populum dissencione commotum, ac in partes inter MacKabedam et Macduff divisum. Quamobrem Malcolmus cum sua milicia celerius properans non quievit donec, hinc inde iamque junctis agminibus, fortem exercitum confecisset. Ex hiis autem multi qui Machebedam prius sequebantur ab eo statim deficientes, Malcholmo totis viribus adheserunt. Cotidie deinceps, minui robur, eius quidem augeri cernens, partibus subito relictis australibus, boreales peciit, ubi terrarum angustis amfractibus et silvarum abditis tutcius sperabat se tueri. Inspirate tamen festino gressu Malcolmus ipsum ultra montes et usque Lunfanan insequitur, ac ibidem repente levi bello transceptum, cum paucis resistentibus interfecit anno domini mᵒ lviᵒ mense decembri die quinto. Omnis enim populus ab eo bellandum productus Malcolmum non ignorabat verum sibi dominum; ideo resistere sibi bello renuens, primo litorum strepitu campum reliquid fugiendo. Willelmus de predicto bello sic scribens ait: ‘Siwardus Northumbrie comes jussu regis Eadwardi cum Scotorum rege Machabeo congressus, vita regnoque spoliavit. Ibidemque Malcolmum filium regis Cumborum regem instituit.’ Ecce quomodo Willelmus, nullam Malcolmo victorie laudem ascribens, Siwardo totum attribuit, cum in veritate solus ille cum suis et vexilligero, tocius victorie causa fuit. Hoc utique sperandum est, quod populus Machebedicus, absente Malcolmo, de bello non fugisset, eciam si cum Suardo rex Eadwardus cum suis presens affuisset.

Ecce eciam quomodo, ymmo quodammodo, inatum est Anglicis queque per Scotos laudabilibus congesta parcissime cum oportet collaudare.